آقا نجفی اصفهانی و اندیشۀ ولایت فقیه :

علامه شیخ محمدتقی رازی تهرانی سرسلسله خاندان « نجفی اصفهانی » می باشد . او و برادرش شیخ محمدحسین غروی اصفهانی را به ترتیب صاحب هدایه المسترشدین و صاحب فصول می گویند .

این خاندان در اصل اهل ایوان کی ورامین[۱] (ناحیه ای بین تهران و سمنان) ، از شهرهای قدیمی شهرستان گرمسار است[۲]

فرزند او شیخ محمدباقر نجفی اصفهانی از عالمان طراز اول اصفهان در زمان میرزای شیرازی بود . شیخ مهدی اصفهانی[۳] معروف به آقا نورالله اصفهانی ( ۱۲۷۸-۱۳۴۶ق ) و شیخ محمدتقی اصفهانی معروف به آقا نجفی اصفهانی( ۱۲۶۲-۱۳۳۲ق ) دو فرزند شیخ محمدباقر هستند.

این خاندان چون امامت جماعت مسجد شاه اصفهان که ساخت شاه عباس صفوی بوده را داشته اند، ( و الان به این مسجد مسجد امام گفته می شود ) به «مسجد شاهی» معروف می باشند، ولی مقام معظم رهبری تمایل دارند که بدانها مسجدشاهی نگوییم .[۴]

خاندان نجفی اصفهانی نسبت به مبارزه با استعمار دارای سابقه ای کهن هستند . از زمان نهضت تنباکو و قبل از آن تا عصر مشروطه و پس از آن. آقا نجفی اصفهانی که دانشمندی با کیاست، دارای هوشی سرشار، حافظه ای عجیب، مهارت فقهی فوق العاده [۵] و منش اجتماعی عالی بود و عالمی اهل دل هم به شمار می رفت ،[۶] در این جهت یعنی مبارزه با دیکتاتوری و استبداد داخلی و استعمار و سلطه خارجی در متن اغلب حرکت های سیاسی و اجتماعی اصفهان قرار داشت.

وی کسی است که سید جمال‌الدین اسدآبادی درباره اش گفته بود : « حرارتی به کله اش دیدم که در بیزمارک [بیسمارک] نبود و راستی اگر وزارت اعظم ایران را داشت ، مانند امیرکبیر حفظ حدود مملکت را می نمود که بیگانه از آن یک وجب نبرد .»  ( این مطلب را نویسندۀ انقلابی مرحوم سید محمدعلی جمالزاده به نقل از میرزا حسن خان جابری انصاری که آقانجفی را درک کرده بیان می کند . بنگرید به : مجلۀ یغما، خرداد ۱۳۴۲، شمارۀ ۱۷۹، ص۱۰۵ تا ۱۰۹ )

البته برخی افراد خاندان نجفی اصفهانی متهم به همگامی با ظل السلطان، حاکم مستبد اصفهان، هستند، اما از گزارش های مغرضانه و اظهار نظرهای به دور از انصاف که بگذریم، خواهیم دید فضای فعالیتی آقا نجفی و برادرانش از جمله آقا نورالله در راستای احقاق حقوق مظلوم و مبارزه با خودکامگی مطلق شاه قاجار و حکام محلی بوده است.

پس از نهضت تنباکو و ابطال قرارداد رژی، در قضایای مشروطه شدن ایران و نفی خودکامگی و تقیید استبداد شاهان قجر، می بینیم که نقش آقا نجفی و برادرش آقا نورالله یک نقش محوری در وادی سیاست ایران است.

از نگاه مقام معظم رهبری حضور روحانیت در عرصه های اجتماعی با رویکرد مقابله با هر دستگاه ظلم و استعمار و استکبار - اعمّ از استعمار خارجی یا استبداد داخلی- و جهت مردمی بودن و امتداد داشتن در متن مردم و در خودِ روحانیّت نکتۀ مثبتی است که در زندگی مرحوم آقانجفی اصفهانی و اخوی ایشان مرحوم حاج آقا نورالله از قبل از مشروطه شروع شده - یعنی از زمان تحریم تنباکو - تا زمان رضاخان ادامه داشته است .[۷]

نکتۀ دیگر دربارۀ رجال برجستۀ این خاندان ، عقیده مند بودن بزرگان آنان به ولایت فقیه است. به طور کلی ولایت فقیه دارای پیشینه ای دراز است ،[۸] اما از زمان قاجار مشاهده می شود که طرفداران این عقیده رو به ازدیاد می نهند و این از جهتی مرتبط با روی دادن سه قضیۀ جنگ های ایران و روس در ابتدای عصر قجر ، نهضت تحریم تنباکو در اوایل قرن چهاردهم قمری و نهضت مشروطه در اواخر عهد قاجار است که عالمان و فقیهان، سستی و ضعف سلطنت در زمینۀ حفظ دیانت و شریعت و وطن را مشاهده کرده و خود وارد گود شده و طبیعتا باید حیطۀ ولایت فقها را روشن می ساختند . 

آقا نجفی و برادرش علاوه بر : 1 - اقدامات سیاسی

2  -در جنبه نظری نیز پشتیبان نظریه ولایت فقیه و بسط ید فقیهان بوده اند.

3 - همچنین ایجاد هیئت علمیه اصفهان یا همان انجمن مقدس ملی اصفهان که وسعت فعالیت های این انجمن فراتر از امور سیاسی بود .

 4 - در امور نظامی و اقتصادی و اجتماعی نیز دخالت داشت .

5 - همچنین تدارک ارگان رسمی خبری این انجمن که نشریه ای به مدیریت سید سراج الدین موسوی عاملی بود

6 - تاکید بر اقتصاد مقاومتی داخلی و غیر وابسته که در مقطعی در نمودِ « شرکت اسلامیه » ظهور نمود ،[۹]

 7 - دفاع از اندیشۀ وحدت اسلامی و تقریب مذاهب ،[۱۰]  

8 - بنیان گذاری مرکز گفتگوی ادیان ( معروف به صفاخانه ) ،[۱۱] 

 9 - تصمیم بر ارسال مبلغین اسلامی به سایر نقاط جهان،

10 - تأکید بر استقلال وطن و نفی هرگونه استعمار خارجی و نفوذ بیگانه پاره ای از اندیشه آقانجفی و برادرش است .[۱۲]

* برای آگاهی بیشتر از افکار و روحیات سیاسی، اجتماعی و اخلاقی آقا نجفی مراجعه کنید به پایگاه اینترنتی همایش آقانجفی: aghanajafi.ir

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[۱] . نقباء البشر، آقابزرگ تهرانی، ج۱، ص۲۴۷. در تلفظ عامیانه ایوانَکی هم می گویند.
[۲] . ابوالمجد نجفی اصفهانی از رجال شهیر این خاندان، در کتاب «حُلی الدهر العاطل» می گوید که قول دیگری در این باب شنیده ایم که اصل خاندان ما از «شهریار» تهران است.
[۳] . نقباء البشر، ج۵، ص ۵۲۴.
[۴] . «من نمیخواهم تعبیر به «مسجد شاهی» بکنم؛ چون واقعاً این نسبتِ خیلی خوبی نیست. همان نسبت «نجفی» برای این خانوادۀ بزرگ علمی و سیاسی و اجتماعی بهتر است.» بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار اعضای همایش مرحوم حاج آقا نوراللَّه اصفهانی؛ ۱۵ مرداد ۱۳۸۴.
[۵] . جرعه ای از دریا، آیت الله شبیری زنجانی، ج۱، ص۵۲۸-۵۳۰.
[۶] . در این باره بنگرید به: کتاب «در حریم وصال» از تقی صوفی نیارکی و کتاب «پرتوی از عنایات الهی و افاضات رحمانی بر عالم ربانی آیت الله آقانجفی اصفهانی» از حسین درگاهی.
[۷] . بیانات مقام عظمای ولایت در دیدار دست‌اندرکاران برگزاری کنگره بزرگداشت یکصدمین سالگرد رحلت آیت‌الله العظمی آقانجفی اصفهانی؛ ۴ مهر ۱۳۹۰.
[۸] . ر.ک: پیشینه ها و مبانی ولایت فقیه از محسن حیدری، کتاب شناسی ولایت فقیه و حکومت اسلامی از علیرضا اباذری و ‎پیشینه نظریه ولایت فقیه از مصطفی جعفر پیشه فرد.
[۹] . دانشمندان شیعه، رضا استادی، ص۵۴۷ تا ۵۵۳ و اندیشه سیاسی و تاریخی نهضت بیدارگرانه حاج آقا نورالله اصفهانی، موسی نجفی، ص۵۳ تا ۱۲۹.
[۱۰] . اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت بیدارگرانه، ص۳۵۷ تا ۳۶۴.
[۱۱] . همان، ص۱۳۶ و بنگرید به کتاب « صفاخانه اصفهان: در گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت» به تصحیح حیدر عیوضی.
[۱۲] . پیرامون اندیشه سیاسی وی از جمله اندیشه ولایت فقیه بنگرید به: «حکم نافذ آقانجفی» نوشتۀ آقای موسی نجفی و رساله «بحث فی ولایت الحاکم الفقیه» آن مرجع فقید یا ترجمه آن با نام «حدود و اختیارات فقیه در رساله فی ولایت الحاکم الفقیه» از استاد ذبیح الله نعیمیان.

http://www.jonbeshnet.ir/news/66354

رهروان ولایت