در گذشته بر سر قلیان به جای تنباکو، شنگرف (یک ماده معدنی) می گذاشتند و با استنشاق آن بیماری سیفلیس را درمان قطعی می نمودند.
(تا همین ۶۰ سال پیش هم در تهران این نوع درمان رواج داشت.)
به جای آب ساده از عرق نعناع در شیشۀ قلیان استفاده می کردند و با تنفس عمیق بدون آتش در اکستنشن ریوی تأثیری به سزا ایجاد می کردند. بهترین نوع ورزش ریوی استفاده از قلیان به شیوۀ بومی بوده است تا با چنین وسیلۀ ساده ای آتش گرم همراه با دود داروها از داخل آب عبور کند و بدون اینکه قطرۀ آب وارد دهان گردد، دود تغییر مزاج یافته، از گرمی و خشکی آن کاسته شود و بر عکس به سردی و تری آن افزوده گردد. این عاملی بود در پیش گیری از صدمه زدن به ریه ها.
اگر مزاج فرد سرد و تر بود و یا به زبانی گویاتر ریه دچار سردی و تری شدید بود چون گرمی و خشکی برایشان مضر نبوده است؛ لذا می توانستند از چپق دارویی با لولۀ بلند چوبی استفاده کنند، تا اینکه اوج گرما را در طول مسیر چپق و قلیان متعادل کنند. در گذشته هرگز از چپق و قلیان مصرف نباتات، نا به جا و مزخرف نمی کرده اند.
