« نظرات آیت الله محمد غروی در مورد هفتم صفر » :

آیت الله محمد غروی عضو شورای عالی حوزه ، در این رابطه بیان کرد که آنچه در میان عامه مردم در رابطه با سالروز شهادت امام حسن مجتبی (ع) مشهور و معروف است روز 28 صفر است.

اما بزرگان و علما روز 7 صفر را به عنوان روز شهادت این امام همام ، روز عزا و تعزیه می دانند.

غروی با بیان این که تمام شیعیان در دنیا به غیر ایران هفتم صفر را به عنوان روز شهادت امام حسن مجتبی(ع) عزاداری می کنند ، می گوید :

در کشور ما این روز به عنوان سالروز میلاد امام هفتم (ع) تبریک گفته می شود در حالی که در کل عالم اسلام ، شیعیان در این روز عزادار هستند.

من در سفرهای تبلیغی که به کشورهای مختلف اروپایی، آسیایی و حاشیه خلیج فارس داشته ام ، دریافتم که شیعیان این مناطق از این مسئله ناراحت هستند و اعتراض می کردند که چرا وقتی همه ما در عزا هستیم ایران این روز را جشن می گیرد و تبریک می گوید.

در تاریخ روایتی مبنی بر شهادت امام حسن مجتبی(ع) در هفتم صفر وجود دارد که از زمان صفویه تصمیم گرفته شد این روایت به ۲۸ صفر منتقل شود تا در این روز دو مناسبت رحلت رسول ا…(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) و در ۲۹ صفر هم شهادت امام رضا(ع) واقع شود.

این مسئله در عصر صفویه ترویج شد که برخلاف واقعیت های تاریخی است. به همین دلیل تمام شیعیان به غیر از شیعیان ایران در روز هفتم صفر به عزاداری می پردازند. در گذشته تمام شیعیان دنیا، هفتم صفر را به عنوان سالروز شهادت امام حسن مجتبی(ع) عزاداری می کردند اما در عصر صفویه در ایران مناسبت هفتم صفر را به ۲۸صفر تغییر دادند.

در منابع کهن تنها به سال تولد امام کاظم (ع) در سال ۱۲8ه. ق اشاره شده است . بعدها در منابع دست دوم قید ماه صفر اضافه شد و در منابع بسیار متاخر نزدیک به قرن دهم به بعد از جمله در کتاب بحرالانساب قید هفتم صفر ذکر شده است و بنابر تتبعی که شده تنها کتابی که میلاد امام را به هفتم صفر نسبت می دهد ، همین کتاب است و تمام کتاب های بعد به این کتاب استناد نموده اند حتی در اصول کافی فقط سال تولد امام ذکر شده است.

تاریخ واقعی تولد امام موسی کاظم(ع) : در جلد دوم این کتاب در صفحه ۳۰، در حدیث ۱۱۳۰ آمده است که ابی بصیر نقل می کند که من سال ۱۲۸ ه. ق همراه با امام صادق(ع) به حج مشرف شدم . وقتی از حج برگشتیم و به شهرک ابواء (بین مکه و مدینه) رسیدیم ، مادر امام کاظم(ع) درد زایمانشان گرفت و آن حضرت ، آن جا به دنیا آمدند .

بنابراین وقتی در راه بازگشت از موسم حج حضرت به دنیا آمده باشند بسیار بعید است که ایشان در ماه صفر به دنیا آمده باشند ؛ پس تاریخ هفتم صفر به عنوان سالروز میلاد امام کاظم(ع) اصلا صحت ندارد و علمای شیعه بنا را به این گذاشته بودند که دو ماه محرم و صفر عزا باشد و همان طور که حسینیه ها و مساجد همه سیاهپوش می شوند و این سیاهپوشی تا آخر ماه صفر ادامه یابد.

در مقابل ماه شعبان تمام یادبودهایش جشن و سرور و تولد باشد و یادبود عزا در شعبان گرفته نشود این ماه برای سرور و شادی و ماه محرم و صفر هم برای یادبودهای عزا باشد.

بنابر این میلاد امام کاظم(ع) یا ۱۷ ماه ذی الحجه یا ۲۷ ذی الحجه سال ۱۲۸ ه. ق بوده است. چون ذی الحجه آخرین ماه سال قمری است و میلاد امام(ع) هم در روزهای آخر این ماه واقع شده است به همین دلیل گاهی در تاریخ اشتباه شده و به جای سال ۱۲۸ ه.ق سال ۱۲۹ ه. ق نوشته شده است.

اين مدرس حوزه علميه قم با اشاره به اين که ذکر روز هفتم صفر به عنوان ميلاد امام کاظم(ع) پس از درگذشت مرحوم بروجردي و در زمان پهلوي در تقويم ها ثبت شد ، مي گويد :

من تاکنون در هيچ تقويمي قبل از رحلت مرحوم آيت ا…بروجردي ، نديدم که ميلاد امام باقر(ع) و امام کاظم(ع) در اوايل ماه صفر ذکر شود و اين ماجرا پس از درگذشت مرحوم بروجردي (ره) که علما عليه شاه قيام کردند ، انجام شد .

شاه تصميم گرفت عليه حوزه اقدامي کند و چون حوزه هفتم ماه صفر را شهادت امام حسن مجتبي(ع) مي دانست ، در مقابل ، شاه در تقويم ها اين روز را به عنوان ميلاد امام کاظم (ع) مطرح کرد که ثبت شد .

هنوز هم پس از گذشت سال ها از اين موضوع ، دفاتر مراجع و علما هفتم صفر را به عنوان شهادت امام حسن مجتبي(ع) مي دانند و عزاداري مي کنند.

اما صداوسيما و رسانه ها اين روز را به عنوان روز ميلاد مطرح مي کنند !

حتي در قم در صحن حرم حضرت معصومه(س) دعوايي پيش آمد .

سخنران کاروان کربلايي ها که براي عزاداري به حرم آمده بود، در سخنانش گفته بود از مظلوميت هاي امام دوم (ع) اين است که در مهد تشيع در ايران در روز شهادت ايشان جشن مي گيرند و تبريک مي گويند.

وی هم‌چنین اظهار کرد : از لحاظ اسناد تاریخی ، مرحوم شیخ کفعمی در قرن 9 در کتاب «مصباح بلدالامین» ، هفتم صفر را زمان شهادت امام حسن مجتبی(ع) اعلام کرده و لذا معمول شیعیان غیر ایرانی ، مخصوصا شیعیان عراق این است که هفتم صفر را شهادت امام حسن(ع) می‌دانند و عزاداری می‌کنند.

ظاهرا قبل از تشکیل دولت صفوی، سایر شیعیان و عمدتا شیعیان عراق ، 7 صفر را شهادت امام حسن مجتبی(ع) اعلام می‌کردند و این‌که شهادت امام حسن (ع) 28 ماه‌ صفر اعلام شده ، البته از لحاظ منابع تاریخی درست است ؛

یعنی هم مرحوم شیخ کلینی در «کافی» و هم مرحوم شیخ مفید در «الارشاد» 28 صفر را اعلام کرده‌اند و شیخ تبریزی صاحب «اعلام‌الوری» گرچه خمیر‌مایه اصلی‌اش از «الارشاد» شیخ مفید است، اما همه این بزرگان 28 صفر را شهادت امام حسن(ع) اعلام کرده است.

غروی در مورد ثبت شهادت امام حسن(ع) در دوران صفویه گفت : در زمان صفویه چون تشیع مذهب رسمی شده بود ، با مشورت علما برای اینکه اعلام عزا و تعطیل رسمی کنند ، لذا وفات پیامبر(ص) ، شهادت امام حسن(ع) و امام رضا(ع) را در یک روز در آخر ماه صفر جمع کردند تا هم عزاداری شکوه‌ مند‌تری برگزار شود و هم از تعدد تعطیلی جلوگیری شود و این‌ باعث شد که سایر شیعیان به خصوص شیعیان عراق مخالفت خود را با این تقویم اعلام کنند .

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه خاطرنشان کرد : مرحوم آیت‌الله‌العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی که درس خوانده نجف و کربلا بود ، بعد از هجرت از نجف به سوی ایران ، این روش را از علمای نجف و کربلا به ایران و قم انتقال داد و از آن وقت به بعد ، علما در این روز برای امام حسن(ع) عزاداری می‌کنند .

وی در مورد میلاد امام کاظم (ع) و امام باقر (ع) هم اظهار کرد : اعلام میلاد امام کاظم(ع) در هفتم صفر در میان شیعیان سابقه ندارد و از زمان صفویه و بعد از مشورت با علما قرار شد که در دو ماه محرم و صفر تمام حسینیه‌ها و مساجد، سیاه‌ پوش باشد .

زمانی که برای تبلیغ به کشور‌های خارجی می‌رفتیم ، با این مشکل مواجه بودیم ؛ یعنی آن‌جا ، هفتم صفر برای شهادت امام حسن (ع) عزاداری می‌کردند ، در حالی که رسانه‌های ایران تبریک و جشن و سرور داشتند و این دو رفتار متناقض، برای آن‌ها سؤال‌ برانگیز بود . 

وی در مورد تاریخ تولد امام کاظم (ع) نیز گفت: علامه شوشتری صاحب «قاموس‌الرجال» گفته است که «لم یعین احد شهره» ؛ یعنی هیچ‌کس ماه‌ تولد امام کاظم(ع) را تعیین نکرده است ، چه برسد به روز تولد! و در منابع تاریخی فقط سال‌ تولد ذکر شده است؛

ولی شیخ تبریزی در کتاب «إعلام‌الوری» و «تاج‌الولید» و هم‌ چنین مرحوم «ابن شهرآشوب» در کتاب «مناقب آل ابی‌طالب » روز تولد امام کاظم(ع) را 7 صفر اعلام کرده‌اند و هیچ نقل دیگری در این زمینه نیست، اما قبل از قرن 5 و 6 هجری ؛ یعنی مرحوم «شیخ کلینی» در «کافی» یا مرحوم «شیخ مفید» در«الارشاد» هیچ روز و ماهی را برای تولد امام کاظم(ع) اعلام نکرده‌اند، لذا کلام علامه شوشتری به بعد از قرن 6 مربوط می‌شود ، بالاخره تعیین تولد امام کاظم(ع) مربوط به متأخرین است .

وی در مورد عزاداری یا جشن در 7 صفر اعلام کرد : برنامه‌‌هایمان با سایر شیعیان جهان باید هماهنگی داشته باشد و آن بنای 500 ساله علمای شیعه که از زمان صفویه پایه‌گذاری شده بود را هم بر هم نزنیم ، لذا تولد امام باقر(ع) در سوم صفر و تولد امام کاظم(ع) در هفتم صفر را از مراسم‌های جشن در محرم و صفر خارج کنیم . مخصوصا ، تولد امام باقر(ع) که در ماه رجب گرفته می‌شود.

غروی درباره جشن‌ و سرور در 7 صفر گفت : چه لزومی دارد که این روز جشن گرفته شود ، در حالی که در این روز تمام علما در قم و جهان عزادار‌ هستند و آن‌ چه از ابتدای رسمیت یافتن تشیع رخ داد ، بنا بر این نبوده است که برای هر معصومی جشنی برپا کنند، بلکه فقط برای میلاد حضرت رسول(ص) ، امام علی (ع) ، امام حسین (ع) و البته امام صادق (ع)، امام رضا (ع) و امام زمان (عج) جشن و سرور گذاشته شود و هیچ‌کس نمی‌تواند از منابع تاریخی نشان بدهد که شیعه از ابتدا بنا بر جشن گرفتن تمام موالید معصومین (ع) داشته است ، لذا به طریق اولی نباید جشن و سروری در زمان سیاه پوشی جامعه دینی برای عزای امام حسین (ع) رخ دهد .

وی در پایان خاطر نشان کرد : اینکه در 7 صفر عزاداری برای امام حسن (ع) داشته باشیم ، علاوه بر اینکه احترام به شیعیان غیر ایرانی و علماست ، بلکه همان‌ طور که گفته شد ، از مرحوم شیخ کفعمی نقل به شهادت امام حسن (ع) در 7 صفر وجود دارد ، لذا گرچه نقل شهادت در 7 صفر نسبت به 28 صفر ضعیف‌تر است ، ولی اگر 2 روایت داریم ، که یکی روایت نقل سندی بلااشکال است و دیگری روایتی ضعیف است ، اما عمل علما طبق آن روایت ضعیف است ، نه آن روایت قوی ، لذا عمل را مرجح می‌دانند ، فلذا علما مبنایشان در مسائل فقهی هم این‌گونه است ؛ یعنی عمل را اقوی از سند می‌دانند .

http://www.farhangnews.ir/content/55184